Petrol fiyatları günümüzde dikkat çekici bir artış göstermiştir. 12 Şubat'ta Brent Petrol ve Batı Teksas Tipi Ham Petrol (WTI) fiyatı bir günde yaklaşık yüzde 4-5 oranında artış göstermişti. Brent Petrol 95 dolara, WTI ise aynı dakikalarda 93 dolara ulaştı. Bu artışla birlikte petrol fiyatı 2014'ten bu yana en üst seviyeye çıktı. Bu yazımızda bu artışa ve artışın son sebebine değineceğiz: Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etme tehdidi.
Gerilimin Ukrayna ve Rusya sınırında olduğuna ilişkin Avrupa ve ABD'den gelen açıklamalar petrol fiyatlarındaki artışı destekliyor. Bu nedenle bu açıklamalara tek tek bakmakta fayda var.
İngiltere, Ukrayna'da bulunan vatandaşlarının bir an önce ülkeyi terk etmelerini ve vatandaşlarının Ukrayna'ya seyahat etmemesini istedi. Bunun nedeni İngiltere'nin, Rusya ordusunun Ukrayna ve Rusya sınırına yığılmasının askeri harekat tehdidini artırma olasılığının yüksek olduğunu belirtmesiydi. Bunun yanı sıra Avrupa Birliği, işçilerini Ukrayna'yı dışarıda bırakmaya çağırdı.
ABD Başkanı Joe Biden'ın ulusal güvenlik danışmanı Jack Sullivan, "Daha önce de söylediğimiz gibi, Vladimir Putin karar verirse herhangi bir zamanda bir istila başlayabilir. Ama açık olmak istiyorum: Bunun ancak Olimpiyatlardan sonra olacağına dair birçok spekülasyona rağmen, Olimpiyatlar sırasında başlayabilir." Sullivan'ın bu ifadeden kastettiği, Rusya'nın Ukrayna'yı kendi umduklarından veya dünyanın beklediğinden önce işgal etmeye hazır olduğudur. Bu belirsizliği artırır. Ardından, Ukrayna'daki Amerikalıları derhal ülkeyi terk etmeye çağırdı; çünkü işgal gerçekleşirse herhangi bir tahliye operasyonu yapmazlar.
Bir diğer endişe ise Rusya Ukrayna'ya girdiğinde Rusya'nın Avrupa'ya petrol arzının devam edip etmeyeceği. Rusya Avrupa'ya petrol vermeyi keserse, Avrupalı işletmelerin nasıl çalışmaya devam edeceği merak konusu. Bu durumda Avrupa'nın petrol ihtiyacını karşılayan ülke ABD olabilir.
Tecrübeli bir uzman David Roche, Rusya'nın Kiev'e saldırması ve bu iki ülke arasındaki savaşın başlaması halinde petrolün varil fiyatının 120 dolara çıkacağını öngördü. Petrol fiyatına ilişkin bir diğer tahmin de JP Morgan'dan geliyor. Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilim nedeniyle petrol fiyatları varil başına 120 dolara kadar çıkabilir. JP Morgan'ın küresel emtia stratejisi başkanı Natasha Kaneva , "Diğer bölgelerdeki düşük yedek kapasite bağlamında Rusya'dan petrol akışındaki herhangi bir kesinti, petrol fiyatlarını kolayca 120 dolara çıkarabilir." JP Morgan ayrıca, Rusya arzını yarıya indirmeye karar verirse, petrol fiyatının kolayca varil başına 150 dolara yükselebileceği ve bu da petrol fiyatı için tüm zamanların en yüksek seviyesi olacak ve 147 dolarlık varil rekorunu kırabileceği konusunda da uyarıyor. Rusya'nın OPEC+'daki rolüne ve ikinci en büyük petrol üreticisi olarak varlığına bakıldığında, Rusya'nın olası bir petrol kesintisi petrol fiyatlarında olumsuz ve şok edici bir artışa neden olabilir. Herhangi bir savaş kesinlikle enerji altyapısının zarar görmesine neden olacak ve bu da petrol tedarikini zorlaştıracaktır. Ayrıca Rusya'nın saldırısına karşılık Batılı güçlerden enerji ithalatına gelecek yaptırımlar da petrol fiyatları üzerinde yukarı yönlü bir baskı olarak değerlendirilmelidir.
Financial Post tarafından yayınlanan bir habere göre, aralarında Joseph Lupton ve Bruce Kasman'ın da bulunduğu ekonomistler , böyle bir şokun küresel büyümeyi dörtte üçten fazla, yılın ilk yarısında şu anda tahmin ettikleri yüzde 4,1'e kıyasla yaklaşık yüzde 0,9'a düşürmek için yeterli olacağı konusunda uyardılar.
Sorunun bir yönü daha var: yükselen enflasyon. Enerji Tüketici Fiyat Endeksi'nde en ağırlıklı kalem oldu. JP Morgan ve diğerlerinin petrol fiyatıyla ilgili öngörüsü gerçekleşirse, enflasyon artacak ve merkez bankaları üzerinde faiz oranını belirleme konusunda, belki daha sert bir şekilde artırma konusunda baskı oluşturacaktır.
Ayrıca, petrol talebindeki toparlanma sürse de petrol arzının çok sıkılaşacağı beklentisinin petrol fiyatlarını desteklediğini unutmayın.