Hayır değiller. 20. yüzyılın başlarından itibaren demiryollarına ve lokomotiflere bakarsanız, o zaman yüksek hızlı trenleri düşünebilirsiniz. Trenler 150-200 yıl önce icat edildi, yaygın olarak kullanılıyorlar, ancak diğer birçok ülkede ulaşım moduna hâkim değiller. Buharlı lokomotife sahip olmak bir şeydir, yüksek hızlı bir demiryolu işletmek başka bir şeydir. Sonunda ikisi de lokomotif. Birinden diğerine geçmek için gereken bilgi birikimi ise yıllar alır.
Öte yandan, cep telefonlarından akıllı telefonlara olan geçiş hızı çok farklı bir konudur. Ayrım, modern uygarlık için gerekli olan büyük sosyo-teknolojik sistemler ile yarı zaruri olan bilgi teknolojileri arasındaki farkta yatmaktadır.
1867'de Jules Verne'in "Dünya'dan Ay'a" kitabını okursanız, Ay’a iniş yapmak için teknolojinin orada olduğunu düşünebilirsiniz. Tıpkı Hitler'in süper silahı “General Gustov” gibi daha büyük bir topa ihtiyacınız olacak ve aya uçabileceksiniz. Pratik olarak, 1910'lar veya 1920'ler bir ay yolculuğunu tahmin etmek için doğru zamandır. Belki 1950'lerde 1867'den bakarsanız Ay’da bir koloni mümkündür. Ama hikâyenin nasıl bittiğini biliyoruz.
Acaba bir “Kara kutu” topluluğu mu oluyoruz? Acaba her şeyi “kara kutular” gibi basitleştirip çözümlere mi koşuyoruz? Ayrıntıyı atlıyoruz ve her şeyi girdi ve çıktı olarak çerçevelemeye çalışıyoruz. “Kara kutu” olarak düşünme, günlük karmaşık örnekleri anlamak için zihinsel bir kısa yoldur. Ancak enerji geçişinde dünyanın en büyük gerçek zamanlı tedarik zincirini değiştirmekten bahsediyoruz: Elektrik sistemi. Mevcut sistem milyarlarca mühendis ve bilim insanının kristalize edilmiş, kalıplanmış fikirlerinden oluşan bir pakettir. Bu sistemi değiştirmek ne kadar zor olabilir?
2007 ve 2008'e gelelim. Yazarlardan ekonomistlere “Yeşil Yeni Anlaşma” referanslarını göreceğiz. 2012'de, ardından 2019'da da ABD'de, ardından AB'nin yeşil anlaşma tartışmalarının farklı versiyonları yeniden başladı. Tıpkı iş döngüleri gibi, yeşil çevrimler de vardır. Bu niyetlerin çoğu iyi ve gerçek. Ancak enerji sistemine “kara kutu” olarak bakmak bu fikirlerin gerçeklerle yüzleşmesi ile sonuçlanıyor: Daha fazla kömür, gaz veya petrol.
Artık daha fazla verilmiş söz var. Geri dönüp politikacıların geçmiş vaatlerini gözden geçirip geçirmediklerini kontrol ederseniz, neredeyse hiç kanıt bulamazsınız. Ne yazık ki, Avrupa hareket edemeden söz - daha fazla söz- çok daha fazla söz benzeri bir döngünün içinde sıkışıp kalabilir. Ben buna kumarbazın enerji dönüşümü diyorum. Borcunu ödemeden, tekrar oyuna giriyor. Daha fazla söz iyi gelebilir. Ama sonunda tavşanı şapkadan çıkaramazsan, gösteri biter. Acı anılarla kalan yatırımcıların yatırımlardan uzun dönemli çekincesi gerçek bir tehdittir.
Geri dönüp tüm bu tartışmaların nasıl devam ettiğini anlamalıyız. Birinci kural, bu tartışmaların fosil sistemlerde yüksek rezerv kapasitesi ve düşük fosil yakıt fiyat dönemleri ile başlamasıdır. Daha sonra fiyatlar yükseldikçe yoğunlaşırlar. Fiyatlar zirve yaptığında, tüketiciler yüksek enerji fiyatlarından hoşlanmadıklarından tartışmalar için destek tükeniyor. Öncelikleri, benzin depolarını mümkün olduğunca ucuza doldurmaktır.
Diğer konu teknolojiyle ilgilidir. Son tartışmalar güneş enerjisi maliyetlerindeki düşüşler tarafından motive edilmekteydi. Teknoloji yeni değil, tıpkı demiryolu teknolojisi gibi. 1950-1960’lardan kalma. Ancak ölçeklendirme, üretim, otomasyon ve verimlilik etkileri daha çok yüksek hızlı raylara benziyor.
Şimdi ihtiyaç duyulan şey, Ar-Ge'yi ayrıntılarda katlayarak arttırmaktır. Kara kutu düşünürler ve aşırı basitleştirilmiş modelleri dünyayı yanıltmış olabilir. Kodak, dijital fotoğrafçılığın ilk deneycilerinden biriydi. Bugünden itibaren, önümüzdeki 30 yıl boyunca şebekede konuşlandırılacak her bir teknolojiyi pratik olarak gösterebilirsiniz. Bu sadece ölçeklenmenin gerektiği anlamına mı geliyor? Hayır. Ölçeklendirme, kara kutu filozoflarının düşünemediği yeni zorluklar, yeni teknolojiler getiriyor. Dijital kamera icat etmek bir şey, ön yüz selfie'si olan bir Iphone'a ulaşmak başka bir şeydir. Mesafe mühendislik açısından çok büyüktür.
Comments