Dönüşüm hiç kolay değil. Bir şeyin dönüşümü, başarılması gereken herhangi bir hedef değildir. Buraya bilinmeyen topraklar (terra incognita) tarzında yaklaşım çok önemlidir. Bu yeni yolculuğu kutsal topraklara yolculuk olarak kabul ederseniz, bu da kolay değildir. Beklentiler dönüşümün hızını şekillendirecek.
En büyük hata, yeşil geçiş için iyimserlik atmosferi yaratmaktır. Bu, tüketicilerin zihninde enerjinin daha ucuz, daha bol ve daha temiz olacağı “daha iyi bir dünya” olarak yankılanacaktır. Baskın güçlerin niyeti bu olmayabilir ama bu çarpık beklentiyi de düzeltmiyorlar. Kitlelerin minnettarlığı artık daha önemli. Ama geri tepebilir.
Yeşil dönüşümün önündeki en büyük engel, büyüyen çevre hareketidir. İyi niyetleri var. Ancak çevre hareketinin nihai amacı doğayı olduğu gibi ya da bugünden daha iyi bırakmaktır. Enerji ise, diğer doğal unsurlar tarafından kullanılan kaynakların insani gelişme için tahsis edilmesidir. Pratik olarak, herhangi bir yerdeki herhangi bir enerji değişimi bu yer için bir rahatsızlıktır. Güneş enerjisi için bile.
Tarihsel olarak, çevresel hareketlerin güçlenmesi fiyat artışlarıyla terbiye edilmiştir. Yüksek enerji fiyatı, tüketiciyi gerçekçiliğe geri döndürür. Tüketicinin asıl beklentisi bol, ucuz, temiz enerjiye sahip olmak olduğundan pahalı enerji büyük bir hayal kırıklığıdır. Aynı zamanda nesilleri iki şekilde eğitir: tasarruflu olmanın yararlılığını ve hayal kurmanın tehlikelerini öğreterek.
Enerjideki yeşil değişim hızı güneşten kaynaklanmaktadır. Almanya ve Çin halihazırda var olan teknolojileri hızlandırdı ve ölçeklendirdi. Aynı şey henüz rüzgârda olmadı. Depolama teknolojisinde katı hal pillerini beklemeliyiz. Ancak ekonomik olarak tam ölçekli bir dönüşüme sahip olacak teknolojilere sahip değiliz. Dikkatli olmalıyız. Dönüşümlerin ilk adımları için temeller benzeri görülmemiş değil. Birkaçı aşağıdadır:
İlk sütun, rüzgâr ve güneş için bürokrasiyi azaltmaktır. Hükümetler bürokrasiyi kesmek için iki hedef belirlemeli. Güneş izinleri için maksimum süre 6 ay, rüzgâr için ise 18 ay olmalıdır. Çözülmesi gereken merkezi, uzmanlaşmış bir anlaşmazlık mekanizması kurulmalıdır. Aksi takdirde, kimse arka bahçesinde bir anaokulu, cami bile istemez. Buna saygı duymalı mıyız? Eğer fatalist olsaydım cevabım farklı olabilirdi.
İkinci sütun, rüzgâr, güneş gibi kaynakları fazla inşa etmektir. Üçüncüsü elektromobilitedir. Dördüncüsü nükleer veya diğer net sıfır baz yük teknolojileridir. Kömür santrallerinin kapatılması işe yaramayacaktır, ahlaki tehlikeler yaratacaktır. Çünkü hükümetler bu tesislerin kapatılması için ödeme yapmak zorunda kalabilirler. Bu biraz insanlara atıkları denize atmayı bırakmaları için para ödemek gibi. Kömür üretiminin ekonomik olmamasına izin vermelisiniz. Bunu başarmak için bol miktarda düşük maliyetli yenilenebilir enerjiye ihtiyacınız var. Bu daha az maliyetli olacaktır.
Diğer konu ise şebeke güçlendirme tedbirleridir. Sistemin elektrifikasyonu kolay değildir. Ancak hidrojen ağlarından daha ucuz olabilir. Bu kesinlikle tüketici faturalarındaki şebeke ile ilgili maliyetleri artıracaktır. Sorun, şebeke kurumlarının yönetildiği yapıdır. Eğer yeşil dönüşüm hedefleniyorsa asıl itici güç şebeke/altyapı kurumlarıdır. Mevcut şebeke kurumları, statükoyu korumaya tüm enerjilerini harcadıklarından başka konulara vakitleri kalmıyor. Yeni, açık fikirli, yenilikçi şebeke kurumlarına ihtiyacımız var.
Ancak temel dayanak tüketiciye doğruyu söylemektir. İnsanlar kötü anıları unutmazlar. Bu, modern dünyanın ilk net sıfır krizi haline gelirse, ikinci bir kriz olmayabilir. Kömür santralleri Çin’de, Hindistan'da ve Asya'nın geri kalanında artırıyor. Ama yeşil hedeflerini duyurmaya devam ediyorlar.
Yeni bir yeşil örtü dalgası var: yeşil hedefleri masanın üstüne koyun, masanın altında da daha fazla fosil yakıt yatırımı inşa edin. Bu oldukça kolaydır, çünkü yeşil dönüşüm haberlerinin çoğu Google ve Excel ile yapılan masa başı araştırmalarla duyuruluyor. Böylece internet ve gerçek saha arasındaki ilişki kesildi.
Dost ya da düşman, herkes artık bir beklenti mühendisi oldu. Doğruyu söylemek hiç bu kadar zor olmamıştı. Ama tüketici bilmek zorunda. Bu yeni düzen, gelecek yıllar için ucuz enerjinin sonu.