Yanılgıya kapılmayın, iklim değişikliği gerçek ve enerji dönüşümü gerçekleşiyor. Ama aynı zamanda, enerji dönüşümüneyönelik tepkiler de var. Bunu daha önce nükleerde gördük. Nükleer enerji yine iklim değişikliği dostu temel yük olarak selamlanıyor. Her 10 ya da 15 yılda bir, yeni bir nükleer çağdan bahsediyoruz. Ne yazık ki kendimizi başka bir nükleer kazanın ortasında bulduk. Dünya çapındaki nükleer filonun yaşına baktığınızda, teknik sorunların gerçekleşme ihtimalinindaha yüksek olduğunu görüyoruz.
“Karbonsuzlaştırma şoku”, bir Financial Times makalesinde bir fon yöneticisi tarafından bahsedilen, ilginç bir terimdir. Ancak bu kesinlikle karbonsuzlaştırma şoku değil. Ancak yazının iddiasına göre bu durum 1970'lerde olduğu kadar acıya neden olabilir. Ancak şimdiye kadar gördüğümüz kadarıyla, 2022'nin 2008 (yüksek enerji fiyatları) ve 2011 (yüksek gıda fiyatları) karışımı olma ihtimali daha yüksek. Tek çıkış yolu, diğer tüm krizler gibi talep yıkımıdır. “Enerji krizi ancak talep düştüğünde sona erer.”
Bu bir karbonsuzlaştırma krizi veya şoku değil. Dekarbonizasyon kararları, petrol, gaz ve kömür yatırımlarındaki eksikliğe çok fazla katkıda bulunmadı. Tek istisna, acil kömür azaltma hedeflerinin diğer emtiaları ve fiyatları çarpıtmış olabileceği Çin'dir. Önümüzdeki on yıl içinde bir karbonsuzlaştırma şoku gelecek.
Tüm net-sıfır politikasındaki en büyük sorun, kömür santrallerinin kapanmasının yarattığı eksikliğin güneş ve rüzgarın sihirli yeşil parmağı tarafından doldurulacağına inanma saflığıdır. Bu tipik bir politika başarısızlığıdır ve küresel fiyatlara musallat olacaktır. Bunu yapmanın gerekli yolu, sağlam yenilenebilir/güneş enerjisi kapasiteleri için ülkelerden taahhüt almaktı. Kesin bir güneş enerjisi kapasitesi, kapalı veya aşamalı olarak kullanımdan kaldırılacak bir fosil santralinin eşdeğer yıllık enerji üretimini ikame etmek için gereken bir kapasitedir. Yani 1000 MW güneş enerjisi kabaca 250 MW kömür kapasitesine eşdeğerdir. Bunun için bir ölçüye ihtiyacımız var. Bunu önerecek biri değilim ama benim naçizane önerim MegaWatt baz eşdeğeri (MWbe).
Neden “ karbonsuzlaştırma şoku ” mantıklı? Çünkü suçlayacak birini arıyoruz. Bu yıl büyük olasılıkla bir çevre hareketi olacak. Bu yanlış çünkü etkileri henüz tam olarak gerçekleşmedi. Bu şok, yüksek ekonomik büyüme, kuraklık ve jeopolitik oyunlarla ilgilidir. Elbette, çevresel motiflerin de herkes gibi bir rolü var.
O zamana kadar ne yapılmalı? Şu anda bir enerji krizine doğru uyurgezer gibi yürüyoruz. Pratik olarak yapılacak çok fazla bir şey yok. Tüketici harcamaları genel talepten daha az düşecek ve fiyatlar bir süre istikrar kazanacak. Böyle bir krizde yapılacak en tehlikeli şey talebi artırmaktır. Blok tarife tarifeleri veya faturaların ödeme süresini artırma gibi araçlar var. Ama hiçbiri tüketiciyi neşelendirmez. Dürüst olmak gerekirse, görünürde tüketicilerin moralini yükseltecek hiçbir şey yok.
Peki karbonsuzlaştırma şoku nasıl olacak? Uygun bir karbonsuzlaştırma şoku için yatırım ortamı kalıcı olarak yok edilmelidir. Örneğin, Suudi Arabistan petrol ve gaz kuyularına yatırım yapmayı bıraktı ve istihdamı azalttı. Petrol şirketleri uygun elektrik şirketlerini kuruyor. Fosil endüstrisindeki istihdam ortadan kalkmış olmalı. En az 2 veya 3 yıl boyunca yukarı yönde yatırım yapılmamalıdır. Petrol ve gaz fiyatlarındaki mevcut kriz, kısmen düşük petrol ve gaz fiyatlarının bir sonucudur. Mevcut seviye daha fazla fosil yatırımını teşvik edecek.
Peki bu duruma ne ad verelim? Bu özenli terimlerden hoşlanıyorsanız, belki de "simüle edilmiş karbonsuzlaştırma şoku" daha iyi bir terimdir. En büyük sorun şu ki, tüketime değil üretime hitap ediyoruz. Toplumu enerjiye aç bırakamazsınız. Bu nedenle, ya bu taahhütlerin “makul yenilenebilir yatırımlar” ile yenilenmesi gerekir yoksa fosil yakıtlar daha da büyük bir dönüş yapacaktır. 2022 trajedisi, dünyanın her yerinde faturalar evlere ulaşmadığı için başlamadı. Talep hızla düşerse, Şubat ayına kadar biraz rahatlama görebiliriz. Ama bu şimdilik sadece bir temenniden ibarettir.