Bu yazıda, son haftalarda petrolün rallilerinin arkasındaki nedenlere değinmek istiyorum. Öncelikle petrol piyasasını ve Aralık ayında yaşananları anlatalım. Yaklaşık iki ay önce, "Omikron" adı verilen yeni bir endişenin ortaya çıkması nedeniyle petrol fiyatlarının piyasada çılgınca değer kaybettiğini gördük. Dünya Sağlık Örgütü ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü OPEC'in petrol üretim seviyesi ile ilgili kararını takip ettik. Ardından, özellikle son haftalarda, petrol fiyatlarının kaybının önemli ölçüde arttığını gözlemledik, Brent Petrol için 68 dolardan 93 dolara; West Texas Intermediate (WTI) ise 65 dolardan 91 dolara yükseldiler. Bu da yaklaşık sekiz haftada yaklaşık yüzde 40 fiyat artışına denk geliyor. Bu artış hakkında yazmaya değer.
İlk olarak, artışın, yeni endişe Omikron'un beklendiği gibi koku unsuru olmaması gerçeğinden kaynaklandığını belirtmeliyim. Çalışmalara göre, yeni varyant daha bulaşıcıdır: ancak erken veriler, daha hafif bir hastalık düzeyine neden olduğunu göstermektedir. Ayrıca, Amerikan şirketi Moderna, iki doz üzerinde fazladan bir doz aşının, Omikron varyantına karşı korumayı artırdığını ortaya koydu. Ayrıca Pfizer-BioNTech de hemen hemen aynı açıklamayı yapmış ve üçüncü bir dozun yeni varyantın etkisini nötralize ettiğini iddia etmişti. Bu olumlu haber, ekonomik toparlanmanın devam etmesi ve petrol piyasasını destekleme umudunu doğurdu.
Merkez bankalarının bu değişkeni nasıl gördüğü ve ekonomik kalkınma üzerindeki etkisinin dikkate alınması kuşkusuz önemlidir. Merkez bankalarının bu yeni değişkeni faiz oranına karar verirken dikkate alıp almadıklarını da takip ettik. Amerika Birleşik Devletleri merkez bankası Federal Reserve (Fed), sıkı bir politika izlediğini ve Aralık ayında varlık alımlarını iki katına çıkardığını ve 2022-2023’te üç faiz artırımı öngördüğünü açıkladı. Ayrıca, Fed’in Mart ayında faiz oranlarını artırması bekleniyor. Fed dışında İngiltere Merkez Bankası BoE de faiz oranı kararını açıkladı. BoE, Fed'den çok daha sıkı bir politika izliyor ve artan enflasyonla başa çıkmak için faiz oranı silahını kullanıyor. BoE, toplantıda Para Politikası Özetinde, "Omikron varyantı, talep ve arz üzerindeki ve dolayısıyla orta vadeli küresel enflasyonist baskılar üzerindeki etkilerinin dengesi belirsiz olmasına rağmen, 2022'nin başlarında faaliyet için aşağı yönlü riskler oluşturuyor. Omikron varyantının etkisi, Aralık ayında ve 2022 Q1'de GSYİH'yi aşağı çekecek." şeklinde bir ifade kullandı. İngiltere Merkez Bankası'nın Omikron'dan ve ekonomiye etkisinden haberdar olduğu bu ifadeden açıkça anlaşılmaktadır. Ancak, Omikron, artan enflasyona karşı bir şekilde göz ardı ediliyor. Londra merkezli Forex ve CFD Sağlayıcı firma HYCM'nin Baş Analisti Giles Coghlan, Anadolu Ajansı'na e-posta yoluyla "Açıkçası, günü enflasyon kazandı" dedi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) de faiz kararını açıkladı. Faiz artırmayı tercih etmeseler de Mart ayı sonuna kadar varlık alımlarını sonlandıracaklarına karar vermiş olmaları, önceki toplantılara göre biraz daha sıkı adımlar atıldığı şeklinde yorumlanabilir. Büyük merkez bankalarının kararlarına baktığımızda Fed, İngiltere Merkez Bankası, ECB, Omikron varyantına rağmen para politikalarını sıkılaştırmaya gittiler.
5 Şubat 2022 itibariyle Brent Petrol ve WTI 90 doların üzerinde işlem görüyor. Bu, Brent Petrol’ün önümüzdeki günlerde 100 doları geçebileceği Goldman Sachs gibi bazı şirketlerin öngörülerini onaylıyor gibi görünüyor. Son günlerde petrol fiyatlarındaki artışı destekleyen başka özel nedenlerimiz de var. Biri Rusya ve Ukrayna ile ilgili. Bu iki ülkede yaşanabilecek yeni bir savaşın haberlerini duymaya başladık. Ancak savaşın sadece bu iki ülke arasında olacağı gerçeği tam olarak doğru görünmüyor. Başka ülkeler var, ABD ve Avrupa, belki Çin. Bu ülkeler arasındaki gerilim, petrolün 90 doların üzerine çıkmasına neden oluyor. İkincisi ise Teksas'taki dondurucu hava dalgası yüzünden. Bu, bazı üretim tesislerini etkiledi.