Sermaye piyasasına paranın yatırılabileceği çeşitli araçlar vardır. Hisse senetleri, vadeli işlemler ve varantlar bu enstrümanların bazı örnekleridir. Bu sermaye piyasası araçlarına ek olarak, "yatırım fonu" adı verilen bazı önemli ve farklı özellikleri olan bir araç daha bulunmaktadır. "Yatırım fonu", kişilerin bu enstrümandaki birikimlerinin profesyonel yöneticiler tarafından çeşitli sermaye piyasası araçlarına yatırım yapılarak yönlendirilmesi esasına dayanan bir sistemdir. Tasarruflar, minimum risk - maksimum kâr ilkesine göre değerlendirilir.
Ayrıca birkaç tür yatırım fonu vardır. Bunlardan biri bileşik fonlardır. Bileşik fonların ülkeden ülkeye farklı tanımları olabilmektedir. Bu yazıda sadece Sermaye Piyasası Kurulu'nun yaptığı tanımı dikkate alıyoruz. Bileşik fon, portföyünün en az %80'ini hisse senetlerine, borçlanma araçlarına veya kira sertifikalarına yatıran ve sermaye kazancını hedefleyen bir yatırım fonudur. Bazı bileşik fonlar genellikle enerji sektörüne, özellikle de yenilenebilir enerji sektörüne yatırım yapmayı tercih etmektedir. Bu bileşik fonlardan biri de "İş Portföy Yenilenebilir Enerji Karma Fonu (İKP)" olarak adlandırılmaktadır. Bir diğer tür yatırım fonu ise "hisse senedi fonları" dır. Hisse senedi fonu, portföyünün en az %80'ini halka açık ortaklığın hisse senetlerine yatıran ve sermaye elde etmeyi amaçlayan bir yatırım fonudur. Bazı hisse senedi fonları, enerji sektörüne yatırım yapmayı amaç edinebilir. Bu hisse senedi fonlarından biri de "Ak Portföy Alternatif Enerji Yabancı Hisse Senetleri Fonu (AOY)"dur. Bu aşamada bu yazıda yer alan bilgilerin yatırım yapmak için herhangi bir öneri veya tavsiye taşımadığının da belirtilmesinde fayda var. Bu yazı bir reklam değildir. Sadece bilgilendirme amacı taşır.
İş Portföy Yenilenebilir Enerji Karma Fonu (İKP) ve Ak Portföy Alternatif Enerji Yabancı Hisse Senedi Fonu (AOY) detaylarına geçelim. IKP fonu, Mart ayının 3. haftası Cuma günü hisse başına son fiyatı 1.814547 TL olan 217.941.289 adet hisseden oluşmaktadır. İKP'nin toplam piyasa değeri şu an 395.464.622,15 TL. AOY fonu, Mart ayının 4. haftası Cuma günü hisse başına son fiyatı 0,158667 TL olan 2.793.111.288 adet hisseden oluşmaktadır. AOY'nin toplam piyasa değeri şu an 443.173.625,86 TL.
İKP açıklamasında toplam fon değerinin en az %80'inin yenilenebilir enerji alanında sürekli faaliyet gösteren şirketlerin hisse senetlerine, sektör veya bu firmaların bu alanda faaliyet gösteren hizmet sağlayıcılarına, depo sertifikalarına, küresel depo sertifikalarına ve özel borçlanma araçlarına yatırıldığı yazılıdır.
AOY'nin açıklamasında toplam fon değerinin en az %80'inin American Depositary Receipts (ADR), Global Depositary Receipts (GDR) ve yeni mevduat alanında sürekli faaliyet gösteren şirketlerin hisse senetlerine yatırıldığı yazılıdır. Gelişen, temiz, yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji alternatif enerjinin başında yer almaktadır.
IKP için, konu adil değerlemeye geldiğinde fiyat değerlemesi her zaman merak konusu olur. Bu fonda fonların muhasebe ve değerleme işlerini yürüten Fon Hizmet Birimi tarafından hesaplanan fiyat değerlemesi, doğrulanmak üzere portföy yönetiminden bağımsız olarak Risk Yönetim Birimi'ne iletilir. Gönderilen fiyatı doğrulamak için teorik fiyat, Black and Scholes Modelleri, Binom Modeli veya Monte-Carlo Simülasyonu arasından uygun bir model tercih edilerek hesaplanır.
AOY için fiyat değerleme süreci hemen hemen benzerdir, ancak fiyat değerlemesini belirleyen model, Black and Scholes Modelleri veya Monte-Carlo Simülasyonuna dayanmaktadır.
Bazı zamanlarda, kâr elde edilecek gibi göründüğünde, daha fazla kazanmak için daha fazla fon yararlı olabilir. Bu zamanlarda, İKP fonunun borçlanma gibi yabancı fonlar alması gerekmektedir. İKP izahnamesinde, kredi tutarı toplam portföyün %10'unu geçmemek kaydıyla kredi alınabileceği belirtilmektedir. Kredi ile ilgili detaylar kamuyu aydınlatma platformunda duyurulmalıdır. Süreç AOY için de aynıdır.
Kredi almak bazen tehlikeli olabilir ve beklenen sonuçları vermezse fonun işini zorlaştırabilir. Olumsuz bir gelişme, kayıp anlamına gelir ve yatırımcılar için bir risk haline gelir. Benzer şekilde hemen her sermaye enstrümanı gibi bu enstrüman da bazı riskler taşımaktadır. Yatırımcılar, yatırım kararı verirken bu riskleri göz önünde bulundurmalıdır. İKP'nin maruz kalabileceği bu riskler İKP ve AOY izahnamelerinde belirtilmiştir .
Fonun Türk Lirası cinsinden getiri performansının özeti aşağıdaki tabloda gösterilmektedir:
Bu kazanımlar kimilerine çok tatmin edici, kimilerine ise yetersiz gelebiliyor. Fonun kendisi için tatmin edici olarak belirlediği şey de önemli bir göstergedir. Fonun karşılaştırma ölçütü İKP izahnamesinde %65 S&P Global Temiz Enerji Net Getiri Endeksi (USD) + %10 BIST 100 Getiri Endeksi + %25 BIST-KYD OSBA Sabit Endeksi olarak belirlenmiştir.
Fonun karşılaştırma ölçütü de AOY'nin izahnamesinde %100 MSCI Küresel Alternatif Enerji Net Getiri Endeksi (Bloomberg Ticker: NGEAE) olarak belirlenmiştir.
Sonuç olarak, birçok sermaye enstrümanı enerji sektörü ile ilgilidir. IKP ve AOY olmak üzere iki tanesi yukarıda listelenmiştir. Piyasada daha birçok enstrüman mevcuttur. Enerji yeni trend ve fırsatı yakalamak istemeyen fonlar bu alanı yakından takip ediyor. Enerjinin kendisi yeni bir eğilim haline geldiğinden, enerji sektörüyle ilgilenen şirketler de bir etkileşim kaynağı haline geliyor.