top of page
Synergy Logo TR.png

Yeşil Dönüşümler Neden Başarısız Olmaya Devam Ediyor? - Barış Sanlı


Malzeme ve mühendislerden dolayı. Bu benim kısa cevabım. Şimdi size uzun hikayeyi anlatacağım. Yeşil devrim ilk kez başarısız olmuyor. Yani aslında büyük bir hikaye değil. Ancak Steve Jobs'un Next’teki başarısızlığının Mac devrimine dönüşmesi gibi, başarısızlık da başarı ve gelişimin ayrılmaz bir parçasıdır. Sadece nedenini anlamanız gerekiyor.


İlk sorun, bu yeşil geçişin nasıl tasarlandığıdır? Petrol geçişine bakarsak, mühendislerle başladı. Sistemleri analiz ettiler, icat ettiler ve tasarladılar. Doğal gaz ve LNG de aynıdır. Aşağıdan yukarıya doğru olur. Yukarıdan aşağıya değil. Bildiğim kadarıyla yukarıdan aşağıya doğru gerçekleşen tek bir geçiş var: Fransa'nın Nükleer için Messmer Planı. Ancak mühendislik kapasitesi oradaydı, plan ölçeği oluşturdu. Mühendisler yönetti. Ancak yine de bir kaynağı değiştirmek çok fazla borç ve zaman aldı.


Mevcut "mega geçiş" çoğunlukla ekonomistler, politikacılar, avukatlar tarafından tasarlanmıştır. Petrol, kömür, gaz ve nükleerden bir an önce kurtulmak gerektiğine karar verdiler, daha öncekiler gibi. Ancak bu kişilerin bir kısmı da normal olarak bazı STK'larla ilişkilidir. Bu STK'ların gelirleri çoğunlukla çevre veya iklim projelerinden elde ediliyor. Bir çıkar çatışması var, çünkü bu politikalar için daha fazla baskı yapmak rantlarını ve gelirlerini artırıyor. Bu, sosyal tabanı olmayan bir politika itmesidir. Hatta çoğu zaman değişmesi, dönüşmesi gerekmeyen, geçişin olumsuz etkilerine maruz kalmayacak sadece bu gruptur.


İnsanları daha çok ikna etmek gerekiyorsa, kısa, orta ve uzun vadede her şeyi haklı çıkaracak bir kirlilik fiyatı hesaplarsınız. Ancak günün sonunda, politikalar insanların yaşamlarını etkiler ve uygulanmaları, insanların yaşadığı zarar veya faydalardan geri beslenir. Bir politikacı insanları acil bir tehlike konusunda uyarabilir. Ancak genel olarak, yakın vadeli faydalar her zaman uzun vadeli zararlardan daha ağır basar.


Diğer sorun ise malzeme gereksinimlerinin paradoksudur. Aynı miktarda TWh / yıl üretimi için daha fazla bakır, alüminyum, çelik, cam, çimentoya sahip olmanız gerekir. Tüm bu malzemeler yeşil olsun ya da olmasın büyük miktarda enerji gerektirir. Bu enerjiyi ya yenilenebilir sistemler için daha fazla malzeme üretmek için tüketiyorsunuz ya da tüketmiyorsunuz.


Mevcut geçiş, tüm petrol, gaz, kömür, nükleer üretimini 30 yıl içinde kapatmayı amaçladı. Sonra onları daha fazla güneş ve rüzgârla değiştirmeyi planladı. Ampirik olarak yenilenebilir yatırımlar, düşük petrol ve gaz fiyatları sırasında hızlanmaktadır. Malzeme üretmenin daha ucuz olması ve ekonomik faaliyetlerin genellikle düşük enerji fiyat dönemlerinde daha yüksek olması etkilidir. Mantıksızdır, ancak düşük enerji fiyatları sırasında yenilenebilir geçiş hızlanır. Bu nedenle tüm fosil yatırımlarının kapatılması yenilenebilir sistem maliyetlerine de zarar vermektedir.


Talep büyük bir sorundur. Tükettiğimiz enerji yoğunluğu çok büyük. Bir litre dizel 10 kWh enerjidir. Taşıyabilirsin, saklayabilirsin, en kötü ihtimalle yakabilirsin. Ancak yenilenebilir enerji seyrek, aralıklıdır. Fosil yakıtlar bir gölet gibidir, yenilenebilir enerji kaynakları ortamdaki nemli havadan su toplama cihazları gibidir. Fakat alışık olduğumuz yüksek su ihtiyaçlarımız için rezervuarlara ihtiyacımız var. Su hasadı susuzluğumuzu suya doyuramasa da çok yararlıdır.


Başka bir sorun fatalizmdir(“öleceğiz”cilik). Evet, acil bir durum var. Ancak sürekli uyarmak herkesin risk eşiğini düşürecektir. Temel halkla ilişkiler diyebiliriz. Bu günlerde herhangi bir kıyamet haberini okumanıza gerek yok. Komplo basit, hepimizin kaderi bağlandı ve öleceğiz. Deneyimlerimize göre acil zamanlarda, insanlar çok az şeye odaklanabiliyor, bütün mesele bu en önemli az şeye odaklanmaktır. Her seferinde bir adım, istikrarlı ilerleme için en iyi yoldur. Yenilenebilir kaynakları mümkün olduğunca arttırın.


Açıkçası, güneş ve rüzgâr dışında yeterli ekonomik, olgun teknoloji seçeneğimiz yok. Enerji sistemimiz çok büyük. Otomobillerden fabrikalara, elektrik sistemlerinden rafinerilere, gaz, elektrik şebekesi sistemleri ve petrol tedarik zincirleri, insanların şimdiye kadar yarattığı en karmaşık makinelerdir. Yedek teknolojiler, sistemler yeniliğe ihtiyaç duyar. İnovasyon laboratuvarlardan pazarlara yaklaşık 20 yıl sürebilen bir yolculuktur. İnovasyonu ciddi şekilde planlamalıyız. Konuşmak ucuzdur ama konuşulanı başarmak için çok çabaya ihtiyaç var. Ar-Ge bütçe taahhütleri, eğer durumun acil olduğunu düşünüyorsak, savunma dahil diğer Ar-Ge bütçelerini aşmalıdır.


Tüm bu geçişleri yapmak için en başa geri dönmeliyiz. Her seferinde bir parça çiğnemeye çalışmalıyız. Bu istikrar daha fazla güven yaratacak ve bir kar topu etkisi yaratacaktır. Hırs bir zehirdir, ağır başlılık ilerlemenin yoludur. Ancak bunun mühendisler tarafından başarılması gereken bir geçiş olduğunu unutmamalıyız. Tasarımlardan dijital sistemlere, malzemelerden madenciliğe, enerji sistemlerinden hidrojene, enerji verimliliğinden nükleer enerjiye, ya sahipsiniz ya da değilsiniz. Mühendislerin dönüşümleri geçiş hızını belirleyecektir. Her zamanki gibi.

bottom of page